Hep düşman olarak değerlendirdiğimiz kalorilerin vücut için yararları da var. Bir sağlık kongresi için İstanbul’a gelen Prof. Dr. John Foreyt’e göre en doğrusu kalorilerin gün içinde dengeli ve doğru bir şekilde alınması.

Hacettepe Üniversitesi’nin düzenlediği Uluslararası Beslenme ve Diyetetik Kongresi geçen ay İstanbul’da yapıldı. Çalışmalarını Houston’da bulunan Baylor College of Medicine’ın Psikiyatri-Davranış Bilimleri ve Tıp Bölümü’nde sürdüren Prof. Dr. John Foreyt de kongrede konuşmacıydı. Foreyt’in yeme bozuklukları, kardiyovasküler risklerien aza indirme, diyet modifikasyonu gibi konularda yayımlanmış 17 kitabı, 300’ün üzerinde de bilimsel yazısı bulunuyor. Kongrede “Tüm kaloriler enerjiye ektir: Niçin yasaklama değil de yönetim?” başlıklı birkonuşma yaptı. Biz de konuşma sonrası merak ettiklerimizi kendisine sorduk.

Ruh hali değişiklikleri iştahı veya beslenme tarzını nasıl etkiliyor?

Ani ruh hali değişikliklerini ayrım etmek ve bu değişimin bizde yarattığı iştah patlamalarını önlemek çok önemli. Stres, gerginlik, depresyon, endişe, yalnızlık, kızgınlık, öfke, sıkılma gibi bütün romantik durumların hepsi ne yendiğini, ne kadar yendiğini ve umumi olarak yenilen aş miktarını direkt olarak etkiliyor. Yani bu noktada öğrenmemiz gereken en önemli şey ruh halimizi yönetebilmek. Örneğin işyerinde patronunuza kızmanız ani iştah açılmalarına neden olabilir. Eğer sinirinizi tatlı yiyerek yatıştırabiliyorsanız hep bu çözümü uygularsınız. Oysa ki bunun farkına varmak ve his durumunuzu başka tekniklerle düzeltmek gerekiyor. Yürüyüş, jogging gibi fiziksel aktivitelerde ruh halinizi düzenleyip, sağlıklı birşekilde yönetmenizi sağlayacaktır. Bu konuda meditasyonun da çok büyük faydası var; sakinleştirici stratejileri öğrenmek, derin derin nefesler almak sizi derhal yemeğe yönelmekten kurtacaktır.

Özellikle depresif hissedildiğinde çok aş yeme isteğinin altında hangi duygular yatıyor? Bunu değiştirmenin yolu nedir?

Kimi vakit insanlar - örneğin patronlarına ne hissettiklerini dile getiremiyorlar. Ancak çok kızdıysak, çok öfkelendiysek, o kişiye oan yanıt verecek statü durumunda değilsek belki meditasyon yapmamız, kısa bir yürüyüşe çıkmamız ve kendi kendine nasıl rahatlanacağını öğrenmemiz gerekir. Depresyon durumunda genellikle bir şeyden dolayı inciniriz. Bu bizde negatif bir his oluşturur ve haliyle ondan kurtulmaya çalışırız. Bu sırada çözümün aş yemekten geçtiğini sanabiliriz. Mesela çikolata gibi çoğu tatlı yiyecek vücutta endorfin hormonunu artırır. Endorfin de vücutta sevinç duygusu yaratır. Salgılanması çok kısa sürer, etkisi ise geçicidir. Bunun için depresyonu farklı ve sağlıklı yollardan çözmek lazım. Depresyona neyin sebebiyet verdiğini kişinin ayrım etmesive konuyu direkt olarak kendisinin ağırbaşlı olarak ele alması gerekir.

Kalorileri düşmanımız gibi görmememiz gerektiğini söylüyorsunuz. Öneriniz nedir? İdeal beslenme tarzını nasıl özetliyorsunuz?

İdeal beslenme tarzı dengeli, çeşitli ve kontrollü beslenmektir. Çoğu insan için sağlıklıve iyi bir kahvaltı, iyi bir öğle ve akşam yemeği -ailemizle, sevdiklerimizle birlikte yenen bir öğün- ülkü ve sağlıklı bir yaşam tarzının özünü oluşturur. Kaloriler bizim düşmanımız değil arkadaşımızdır. Ancak bunları bir dengede tutmamız gerekir. İdeal günlük alınması gereken kalori miktarı, bir kadın için 1.500-2.000, erkek için ise 2.000-2.500 kadardır. Aslında bu değer o kişinin ne kadar aktif olduğuyla doğrudan ilgilidir. O yüzden bu değerler herkes için değişkendir. Yani bir kişi günlük hayatında çok hareketliyse, spor yapıyorsa bu kalori miktarından çok daha fazlasını yiyebilir. Umumi olarak kilo kaybı için günlük 500 kaloriyi kesmek gerekir. 250 kaloriyi yiyeceklerden, 250 kaloriyide düzenli bir şekilde egzersiz yaparak toplamda 500 kaloriyi kesmek en idealidir. Biz zayıflama süreci için her vakit yavaş veetkili teknikleri tavsiye ediyoruz. Ani kilo kayıplarını hedefleyen diyetler uzun vadede mutlaka sağlığınızı bozar. Bir de her diyet herkes için müsait değildir. Böyle bir yanlışanlayış var. Diyetin lüzumlu sağlık kontrolleri yapıldıktan sonra hazırlanması ve kişiye özel olması şart.

Sizce yüzyılın mucize yiyecekleri neler?

Mucize yiyecek diye bir şey yoktur. Önemli olan kalorilerin gün içinde düzenli olarak alınmasıdır. Dengeli olarak her türlü gıda grubundan yiyeceklerin yenmesi, çeşitlilik içermesi ve aynı zamanda kontrollü beslenme çok hem sağlıklı yaşam hem de sağlıklı kilo verme süreci açısından çok önemlidir. Tabii tüm bu faktörler de kişinin vücuduna, yaşam tarzına ve ihtiyacına göre değişir.

Peki siz bir gün boyunca nasıl besleniyorsunuz?

Ben de herkes gibi kilo almamaya çalışıyorum. Yediklerimi bilinçli bir şekilde seçiyorum. Fiziksel aktivite benim için çok önemli. Her sabah mutlaka en az 40 dakika koşuyorum. Kahvaltıda mısır gevreği yiyip portakal suyu içiyorum. Öğle yemeğinde sadece çorba içiyorum. Akşam yemeğinde ise daha güçlü protein kaynaklı besinler yiyorum. Ancak akşam saat 19:00’dan önce yemeğimi mutlaka yemiş oluyorum. Beslenmemle ilgilien çok seyahatlerim sırasında zorlandığımı söyleyebilirim. Çünkü bu dönemlerde günlük rutin hayatımın dışına çıkmış oluyorum.O vakit ülkü dozları kaçırıp gereğinden çok yediğim oluyor. İşte bu tip durumlarda eve döndüğümde yediklerime daha çok dikkat ediyorum. Aldığım çok kalorileri fiziksel aktiviteyle kaybetmeye çalışıyorum. Asla yemem dediğim hiçbir şey yok. Herkese yasakların olmadığı bir beslenme stili uygulamalarını öneririm.

DENGELİ VE SAĞLIKLI BESLENMENİN ÖNEMİ

Prof. Dr. John Foreyt, Türk beslenme tarzının çok sağlıklı olduğunu söylüyor. “Türk beslenme tarzı aslında dünyadaki en sağlıklı diyetlerden biri; harika bir dengesi var. Meyveler, sebzeler ve zeytinyağlılar ağırlıklı. Et, tavuk gibi protein kaynakları da yemeklerde dengeli olarak kullanılıyor. Türk kadınlarının da umumi olarak sorunlu sayılabilecek herhangi bir bölgeleri yok.

Form korumak ve kilo verebilmek için yapılması gereken şey vücuda bir gün içinde alınan kalori miktarına dikkat etmek. Günlük beslenme programında yağ, karbonhidrat ve protein değerlerinin eşit bir şekilde dağılması gerekiyor. Tabii ki egzersiz yapmak da doğru beslenme tarzını destekliyor.”

Sağlıklı ve bilinçli kilo kaybı için günlük 500 kaloriyi kesmek gerekiyor. Bunun 250’sini yediğiniz yiyecekleri kısıtlayarak yapabilirsiniz. 250’sini ise düzenli olarak egzersiz yaparak verebilirsiniz. İdeal değerleriniz için bir uzmana danışmayı da ihmal etmemelisiniz.

Özge Zeki
Cosmopolitan